Angstblog 1: Waarom reageer je soms zo heftig?

Antonie de Kok

Over angst en andere gevoelens waar je last van kunt hebben.

Afgelopen januari was ik op de Business Impact University, een jaarlijks evenement waar onze binnen- en buitenlandse trainers allemaal samenkomen om bij te praten, inspiratie op te doen en nog beter te worden in ons vak. Tijdens het evenement spreken zowel interne als externe sprekers.

Bij een aantal van de sprekers kwam het onderwerp ‘angst’ langs en vooral de invloed daarvan op ons en onze beslissingen. Ook in mijn werkzaamheden als interventiecoach is het een onderwerp wat vaak een grote rol speelt in (ongewenst) gedrag.

Veel dingen waarvan we last hebben in ons leven komen voort uit een angst, woede of verdriet. Verreweg het meeste is echter terug te voeren op angst. Sommige angsten zijn helder te benoemen, maar zijn irrationeel. Hierbij kun je denken aan vliegangst, claustrofobie of smetvrees.

Er zijn echter nog veel meer angsten die we niet helder hebben, maar waarvan we wel (veel) last hebben. Dit soort angsten hebben we ergens in ons leven (meestal op vroege leeftijd) opgelopen en in de loop van de jaren zijn ze diep in ons onbewuste geworteld geraakt. Elk jaar dat we ouder worden zijn als het ware de bladeren in de herfst over de aanleiding en de daaruit ontstane angst heen gevallen. Daardoor zien we die angst en de oorzaak niet meer. Sterker nog, we kunnen hem niet eens benoemen als iemand ons er rechtstreeks naar zou vragen.

Zie angst maar als een soort onderhuidse breuk die van buitenaf niet zichtbaar is en waarvan je je niet eens bewust bent. Zodra iemand in de buurt van zo’n breuk op je huid duwt, doet het zeer. Je reageert meteen op de pijn door fel tegen de ander uit te vallen of je gekwetst te voelen door die ander. Ondertussen weet je niet eens waarom je zo reageert zoals je reageert. Je weet alleen dat het pijn doet.

Zo werkt de angst elke dag in jouw leven. Iemand zegt of doet iets of er wordt iets van je verwacht en jij reageert daar heftig op of trekt je terug in je gevoelens. Denk bijvoorbeeld aan iemand die een presentatie moet geven of in een groep zichzelf moet voorstellen en totaal verkrampt. Of iemand die steeds dicht slaat als een bepaalde collega iets zegt, of iemand die zich gekwetst voelt door jou terwijl jij je van geen kwaad bewust bent. Je herkent dit ongetwijfeld bij jezelf of in je omgeving. Dit soort gedrag wordt vaak aangestuurd door zo’n angst als hierboven beschreven.

Een van de belangrijkste signalen dat zoiets speelt, is dat het gedrag of gevoel rationeel niet logisch is op basis van de gebeurtenis. Er is geen reden voor de heftige reactie of hij lijkt in ieder geval overdreven in relatie tot de gebeurtenis. Net als bij het drukken op de huid bij de onderhuidse breuk die niet te zien is is er kennelijk in de buurt van de onderhuidse angst gedrukt waardoor de reactie geactiveerd is.

In de volgende blogs ga ik verder in op angsten, het doel, de herkomst en wat je er zelf aan kan doen. In de tussentijd nodig ik je graag uit eens voor jezelf te bekijken welk gedrag jij vertoont waar je last van hebt. Waar reageer je overdreven op of wat zijn situaties die je raken terwijl ze rationeel bekeken eigenlijk niet heftig zijn? Je kan ook denken aan dingen die je wil doen, maar toch niet doet. Of juist de dingen die je niet wil doen, maar toch doet. Schijf vooral alles op wat in je opkomt. Dan kun je daarmee aan de hand van de volgende blogs mee aan de slag.

Ik kan je niet beloven dat de komende blogs alles oplossen, maar je krijgt in ieder geval meer inzicht in jezelf en je krijgt handvatten die je kunnen helpen hiermee om te gaan. Ook mag je altijd contact met me opnemen als je nog vragen hebt of iets persoonlijk met me wil delen. Mijn mailadres is a.dekok@businessimpact.nl.