HPO en (inter-) nationale cultuur verschillen

Heel veel Nederlandse bedrijven doen zaken in het buitenland of met andere culturen en het is daarom interessant om iets te weten van de belangrijkste criteria die cultuur verschillen duiden. Bedrijven en personen die daar bewust iets mee doen kunnen hun Impact op Business daarmee vergroten. Daarom is het voor ons een belangrijk onderdeel in al onze activiteiten.  Cultuur verschillen maken of breken veranderingen. Als je het negeert mis je de boot of loop je op zijn minst aanzienlijke vertraging op en raak je gefrustreerd.

Geert Hofstede was (hij overleed in februari 2021) een groot kenner van die culturele dynamiek tussen bedrijven en landen en hij heeft diverse boeken geschreven over dat onderwerp. In dit artikel neem ik jullie mee in het HPO raamwerk in de culturele dimensie. HPO is een bekend denkraam van Prof. Andre de Waal waar Business Impact mee werkt. Ook  het bedrijf van Geert Hofstede waar wij als partner mee werken is een zeer complementair onderzoeksbedrijf met diverse goede analyse tools om binnen een paar weken helderheid te verschaffen over de culturele vertrek situatie en de gewenste uitkomst van een cultuur verandering.

“Culture eats strategy for breakfast” (Peter Drucker)

Wat is nationale cultuur?

Iedereen heeft waarden en normen, ze geven betekenis aan verscheidene aspecten van het leven. Mensen kijken op een bepaalde manier naar de wereld en hun plek in deze wereld. Cultuur is een reflectie van al deze aspecten, en die ligt in de identiteit of spiritualiteit van mensen. Mensen met dezelfde waarden, normen en kijk op de wereld hebben dezelfde cultuur, die ze onderscheidt van andere groepen of samenlevingen. Waarden zijn de belangrijkste elementen in een cultuur. Door de waarden die mensen hebben maken zij onderscheid tussen goed en fout, waar en niet waar en mooi en lelijk. De waarden bepalen wat wij prefereren boven de ander, bijvoorbeeld waarom we zaken goed of fout vinden. Bij Business Impact kijken we ook nog naar persoonlijke overtuigingen (Dillts) die voortkomen uit de persoonlijke waarden. We weten dat overtuigingen bepalend zijn voor gedragsverandering.

De culturele verschillen kan je duiden in 4 aspecten.

• Machtsafstand
• Vermijding van onzekerheid
• Individualisme versus collectivisme
• Masculiniteit versus feminisme

Machtsafstand

De eerste dimensie is machtsafstand. De mate waarin de mensen met minder macht de ongelijke distributie van macht accepteren in een organisatie of institutie. In een samenleving met een grote machtsafstand accepteren de leden een hiërarchie, waarin de macht niet gelijk verdeeld wordt. Iedereen heeft een plek in de hiërarchie die niet in twijfel getrokken wordt. Aan de andere kant accepteren leden in een samenleving met een kleine machtsafstand geen ongelijke machtsverdeling. Zij streven naar gelijke machtsverdeling en rechtvaardiging van de machtsverdeling.

Vermijding van onzekerheid

Vermijding van onzekerheid is de tweede dimensie en betreft de manier waarop leden van een samenleving of organisatie omgaan met onzekerheid en dubbelzinnigheid. Bovendien wordt er gekeken naar hoe de cultuur omgaat met het feit dat de toekomst niet voorspelbaar is. Ook staan zij erom bekend om vast te houden aan vaste regels en routines. In een samenleving met een zwakke vermijding van onzekerheid, waarbij onzekerheid wordt geaccepteerd, staan mensen meer open voor andere individuen met een andere meningen en ideeën. Hofstede noemt technologie, wetten en religie manieren, die door mensen gebruikt worden om onzekerheid te vermijden.

Individualisme versus collectivisme

Deze dimensie beschrijft de relatie tussen een individu en andere individuen in een samenleving, de mate waarin mensen zich gedragen als een individu of als een lid van een groep. Hierbij gaat het om het „ik‟ of „wij‟ concept. Het individualisme, met het „ik‟ concept, draait om een situatie waarbij een individu alleen op zichzelf of zijn naaste familie bekommert. Het collectivisme, met het „wij‟ concept, is het andere uiterste. Hier is er sprake van een groep of een hechte samenleving, waarbij iedereen voor elkaar zorgt in ruil voor loyaliteit.

Masculiniteit versus feminisme

In een samenleving, waarin masculiniteit overheerst, wordt nadruk gelegd op prestatie, geld en succes. Er wordt veel waarde gehecht aan materie. Het feminisme is het tegenovergestelde, waarbij het opbouwen van relaties, zorgen voor de zwakkeren en de kwaliteit van het leven belangrijk zijn.

 

Wat doet dat met de HPO criteria?

Uit een onderzoek van Hofstede over de Aziatische cultuur en het theoretische model blijkt dat de Aziatische culturen niet de positieve scores hebben op de dimensies van Hofstede, die optimaal zijn voor HPO’s.

Wat net zo interessant is in dat onderzoek, is dat je wel grote onderlinge verschillen ziet in Azië, net zo zeer als in Europa. Je kan dus beter niet afgaan op de algemeenheden van Hofstede maar vooral vragen stellen aan jouw buitenlandse collega’s over de 4 bovengenoemde aspecten.

Stel dus veel vragen en maak daarna je eigen assessment o.b.v. de bovenstaande aspecten. Wij helpen je uiteraard graag met die vragen indien gewenst. Door dit goed te doen kom je er achter hoe je het beste aan de slag kan gaan met cultuur verschillen en hoe je de koers naar het worden van een HPO succesvol kan inzetten.

In de onderstaande tabel zie je op de verticale as de HPO criteria en op de horizontale as de Hofstede criteria voor nationale culturen.  In de nationale cultuur dimensies zie je logischerwijs dat machtafstand geen bijdrage levert aan een HPO. Individualisme speelt een belangrijke rol in het welslagen van een HPO blijkt ook uit de tabel. Graag merk ik op dat dat wel gepaard gaat met een open cultuur. Je kan de HPO criteria nooit los gebruiken maar ze moeten altijd alle 5 te gelijk worden ingezet als raamwerk.

Wil je meer over HPO of over dit onderwerp weten neem dan contact met me op via t.denboer@businessimpact.nl