Rust krijgen en bewaren in lastige gesprekken
We komen er allemaal wel eens in terecht. Een stevige discussie met een ander over een verschil van inzicht of standpunt. Beiden overtuigd van je eigen gelijk vertel je hartstochtelijk jouw standpunten en probeer je de (standpunten van de) ander onderuit te halen. Het resultaat is vaak dat geen van beiden toegeeft en dat de discussie voor beiden onbevredigend eindigt. In dit artikel kijken we naar 2 belangrijke redenen waarom dit gebeurt en ook geven we je tips waardoor je in ieder geval bij jezelf meer rust en acceptatie kan creeren ongeacht de uitkomst.
Reden 1: Ons filter:
Ieder persoon heeft zijn eigen kijk op de wereld en op onderwerpen. Deze kijk noemen we ook wel het filter of de bril. In dit filter zitten allerlei zaken die voor iedereen anders zijn. Denk bv aan opleiding, opvoeding, cultuur, geloof en voorbeeld figuren. Deze elementen hebben veel invloed op het filter waar je door kijkt. Ook zijn ze voor iedereen anders. Er zijn mensen die een filter hebben wat meer op de onze lijkt zoals bv vrienden, familie of collega’s, maar ook zij hebben juist weer heel andere zaken in hun filter. Daarnaast spelen onze ervaringen (al vanaf de jeugd) en de conclusies die we daaraan verbinden een belangrijke rol.
Terwijl alles om ons heen eigenlijk continu in beweging is is ons filter meestal nogal star. Het filter is onze waarheid, wat wij geloven. We hebben daarbij nogal de neiging daaraan vast te houden en het te bewijzen in plaats van het te zien als ons beeld of onze waarheid. We zien het meestal als “de waarheid”. Vanuit deze houding gaan we de ander vooral vertellen hoe het zit, die met argumenten (proberen te) overtuigen en zijn of haar argumenten onderuit halen.
Wat we meestal minder doen (en des te persoonlijker en belangrijker het voor je is des te lastiger dit wordt) is oprecht luisteren naar de ander. Als zowel jij als de ander vanuit je filter vasthouden aan jouw beeld dan begrijp je wel waarom je in een vervelend gesprek komt.
Reden 2: Wij zijn het middelpunt in onze eigen film
We kijken naar alles wat gebeurd vanuit onszelf. Wij spelen in ons hoofd altijd de hoofdrol in de film die ons leven is. Wij begrijpen onszelf (meestal) en hebben over onszelf als hoofdrolspeler het beste plaatje. In interactie met anderen neigen we er daarbij toe alles op onszelf te betrekken. We concluderen dat anderen dingen zeggen of zich op een bepaalde manier gedragen om ons dwars te zitten, te raken of te frustreren. Daardoor gaan we nog sterker vanuit onszelf en naar onze doelen en mening praten en acteren.
Dit geldt echter ook voor de andere mensen in de interactie. Ook die kijken vanuit hun eigen film. De impact voor jou is nooit het primaire doel. Het is een soort nevenschade (collateral damage) van het doel of effect wat die ander voor zichzelf wil bereiken. Zelfs als een ander jouw bewust wil kwetsen zit er een doel voor die persoon zelf onder waarom hij of zij dat wil. Het zou bv een vorm van genoegdoening kunnen zijn of het zichzelf beter voelen door jou onderuit te halen. Nog steeds geen mooi doel, maar wel de echte reden waarom de ander het doet.
Wat dan wel?
Nu we naar 2 belangrijke redenen hebben we gekeken kunnen we vanuit die redenen ook naar oplossingen kijken om met een beter gevoel en mogelijk met een betere uitkomst uit lastige discussies te komen.
Kijk door het filter van de ander:
Een van de 7 eigenschappen van Covey is “Eerst begrijpen, dan begrepen worden”. Bij discussies is dit vaak de beste manier naar succes. Besef dat zowel jij als de ander een filter heeft. De eerste stap voor jou is door het filter van de ander gaan kijken. Wat ziet en denkt de ander. Hoe is hij tot zijn conclusie gekomen.
De enige manier om door het filter van de ander te kijken is open vragen stellen over het beeld, de conclusies enz. Daarbij is het wel essentieel dat je oprecht luistert om het te begrijpen en niet op zoek bent naar zwakheden om die argumenten om te trekken. Stel verdiepingsvragen om het beeld nog helderder te krijgen en controle vragen om zeker te weten dat je het beeld echt helder hebt.
Leg je eigen beeld uit:
Als je tijd aan bovenstaande hebt besteed zal de ander meestal nu ook jouw beeld willen gaan zien. Als de ander dus open vragen stelt beantwoordt die dan. Als de ander geen vragen stelt nodig de ander dan uit vragen te gaan stellen. Dit kan je bv doen door te zeggen: “Mijn beeld is anders dan jouw beeld. Ik heb jouw beeld nu helder. Wat wil je nog weten om mijn beeld beter te begrijpen?” Doordat de sfeer na bovenstaande stap anders zal zijn zullen de meeste mensen je beeld nu ook willen begrijpen. Daar is ruimte voor gekomen.
Accepteer het beeld van de ander:
Een belangrijke stap om rust te krijgen in een gesprek is acceptatie dat het beeld van beiden anders kan zijn. Als je de tips uit dit artikel toepast en het blijft een verschil van mening dan heb je in ieder geval je best gedaan om het zo helder mogelijk te maken voor beiden. Het feit dat jullie het niet eens zijn geworden betekent niet automatisch dat de ander het niet snapt. Hij ziet het alleen anders. Vanuit zijn filter is dat misschien wel heel logisch en het is sowieso oke. Zo werkt het nu eenmaal tussen mensen. Er zijn net zoveel meningen als mensen. Het feit dat de ander het anders ziet zegt vooral iets over het filter van de ander en niet over jou of jouw standpunt. Laat het dus ook bij de ander ipv er zelf vooral last van te hebben. Ook zal het in de praktijk regelmatig voorkomen dat je beide beelden samenvoegt en zo gezamenlijk tot een ander nieuw beeld komt.
Trek indien nodig andere conclusies over de ander:
We hebben het eerder over de hoofdrol gehad die we allemaal in onze eigen film spelen. Als je de volgende keer in een discussie komt en je trekt negatieve conclusies over de interactie of over jezelf daag jezelf dan uit om tot een aantal alternatieve conclusies te komen die ook waar zouden kunnen zijn en die neutraal of positief voor jou zijn.
Bij negatieve conclusies trekken we vaak een conclusie over onzelf. Bij de alternatieve conclusies zul je eerder conclusies trekken over de situatie of over de ander. Je zal ervaren dat dat je al ruimte en rust geeft.
De enige die een mening of conclusie kan veranderen is de persoon zelf:
In discussies duwen we vaak onze mening of feiten in het gezicht van de ander. Daar wordt het niet beter van. Bedenk dat de enige die een mening of conclusie kan veranderen de ander is. Stelling nemen en vertellen zal die mening zelden beinvloeden. Open vragen (die we toch ook nodig hebben om het filter te begrijpen) zullen de ander echter uitnodigen na te denken over zijn mening en deze toe te lichten en te vertellen. Hierdoor onstaat veel makkelijker ruimte voor de ander om op een andere manier naar het eigen beeld te kijken en dit te gaan aanpassen. De beste beinvloeders stellen vooral vragen!
Concludeer samen dat jullie conclusie anders is:
Het kan enorm rustgevend zijn om samen te concluderen dat je beiden op een andere manier naar iets kijkt en elkaar daar niet in gaat vinden. Spreek dit dus gewoon uit als dat de conclusie is. Zoals de Engelsen zeggen “Agree to disagree”. Dat geeft vaak aan beide partijen ruimte en creëert mogelijk alsnog ruimte om elkaar te vinden. En zo niet dan heb je in ieder geval duidelijkheid over het afwijken van jullie standpunten.
Nu je meer inzicht hebt in de redenen waarom we in interacties soms zo ver uit elkaar staan en bovenstaande tips kan inzetten zul je gaan ervaren dat je meer rust hebt. Dat en de tips hierboven zullen allebei een mooi effect hebben op jou en je gevoel in discussies. Succes daarmee.