Autobiografisch luisteren
Iedereen doet het. Jij ook!
Autobiografisch luisteren. Klinkt goed hè? Alleen het is in de praktijk vaak niet handig en kan averechts werken. De term komt uit een boek dat ik laatst las. Ik zag meteen dat ik me er ook schuldig aan maak en bedacht me daarna dat heel veel mensen dit doen. De bewustwording zorgt dat ik er anders nu anders mee omga en beter op let.
In dit artikel ga je lezen wat het is, waarom we het regelmatig doen wat de effecten kunnen zijn. Tenslotte krijg je ook nog tips om hier verandering in te brengen.
Wat is autobiografisch luisteren?
Laten we eerst maar eens bespreken wat het is. Autobiografisch luisteren is in gesprek met de ander luisteren naar wat de ander vertelt en daar vervolgens “mee aan de haal” gaan. Het gesprek overnemen met een eigen verhaal of ervaring.
Je bent bijvoorbeeld op een feestje in gesprek met een paar mensen en je vertelt over je vakantie. Een van de andere mensen haakt daarop in en begint uitgebreid te vertellen over zijn vakantie en hoe fantastisch die wel niet was en wat hij allemaal heeft meegemaakt.
Bekend beeld? Het overkomt iedereen wel eens. Best irritant toch als dit gebeurd? Alleen maak je je er zelf ook niet soms aan schuldig?
Waarom doen we het?
De mens is een kuddedier. We zijn sociale wezens die graag interactie hebben met anderen. Aspecten als waardering, aanzien, erbij horen, ertoe doen, respect e.d. zijn belangrijke zaken voor ons. De mening van anderen over ons doet er voor iedereen toe. Door verhalen of je ervaringen te vertellen kun je dit soort gevoelens en reacties van anderen krijgen.
Daarnaast speelt iedereen de hoofdrol in zijn eigen film. In jouw hoofd (en jouw leven) ben jij de hoofdrolspeler. Alle andere mensen spelen uiteraard ook rollen in jouw film, maar jij bent degene waar het om draait. Jij bent het centrum van je eigen aandacht en gedachten.
De combinatie van die 2 zaken maken dat we regelmatig aan de haal gaan met verhalen van anderen. We gaan er overheen met wat wij meegemaakt hebben. Omdat we het willen delen, denken dat het nog leuker, mooier of beter is of om de ander te overtreffen. De verschillende motivatoren per persoon komen doordat voor verschillende mensen verschillende aspecten belangrijk zijn. We doen het niet bewust en met de beste bedoelingen. We denken oprecht dat de ander het leuk vindt om te horen, er iets aan heeft of iets mee kan.
De gevolgen van autobiografisch luisteren
We doen het allemaal wel eens en in sommige situaties is het juist versterkend en maakt het het gesprek interessanter. Afhankelijk van de situatie waarin het gebeurt en je relatie met de persoon kan het gevolg echter ook (heel) negatief zijn. Enkele mogelijke effecten zijn:
- Je ontneemt de ander de “aandacht”
De ander vertelde zijn verhaal met een reden. Mogelijk wilde de persoon begrip, een luisterend oor of advies ergens over. Doordat jij het gesprek overneemt is de persoon de aandacht kwijt en staat hij met zijn mond vol tanden. Zeker bij een heftig verhaal of iets heel persoonlijks zal dit voor het de ander pijnlijk kunnen voelen. In plaats van een luisterend oor te zijn neem jij het gesprek over.
- Je bent er niet voor de ander
Doordat je luistert om aan te haken ben je niet echt betrokken in het gesprek en ben je er niet voor de ander.
- Het draait om jou
Jouw verhaal verlegt de focus naar jou. Je trekt de spotlights naar jezelf toe en haalt ze van de anderen af.
Als je dit op een feestje met een paar mensen een paar keer doet zul je zien dat mensen proberen zich te onttrekken aan het gesprek. Het voelt vervelend voor ze en ze praten liever met mensen waarbij ze zich wel gewaardeerd en gehoord voelen. Probeer maar eens uit op een feestje. Loop naar een groepje en neem bij elk verhaal het gesprek over.
- Je leert minder
Uit ervaringen en verhalen van anderen kun je veel leren en ontdekken. Dat loop je mis door vooral over jezelf te vertellen.
- Mensen kunnen je gaan ontlopen
Als je dit consequent doet gaan mensen je ontlopen. Je bent een vervelend persoon om mee te praten en mensen hebben dit heel snel door (ga maar na hoe snel je dit bij een ander oppikt). Ze vertellen je minder en proberen niet teveel met je in gesprek te gaan en gaan je ontwijken. Als het zover is is je relatie dusdanig beschadigd dat het heel moeilijk zal worden dit nog te fixen.
Wat dan wel
Bovenstaande redenen zijn goede redenen om oprecht ipv autobiografisch naar de ander te luisteren. Wij geven je graag nog een paar tips om dit nog beter te doen:
- Ben echt in het moment en gesprek. Leg je mobiel weg. Hou je aandacht en focus bij het gesprek en neem de tijd.
- Stel open vragen waardoor je nog meer te weten komt en de ander uitnodigt verder te vertellen.
- Geef de ander de ruimte om te vertellen. Val niet in de rede, vul niet aan, en gebruik non verbale gebaren om de ander aan te moedigen.
- Als een ander iets vertelt hoef je het niet (meteen) op te lossen voor ze. Hoor ze aan en ben er. Als ze een oplossing of hulp willen vragen ze dat wel.
- Wees je bewust van de valkuil van autobiografisch luisteren en als je iets wil vertellen kies dan bewust of je dat doet of toch bij het verhaal van de ander blijft.
- Als je iets wil vertellen benoem dan dat je ook nog een mooi verhaal hebt, maar dat je dat straks wel vertelt als de ander klaar is. De ander zal je dan na afloop graag het podium daarvoor geven.
Succes met luisteren en het opmerken van de autobiografisch luisteren bij anderen en bij jezelf.